HISTORIA WYŻSZEJ SZKOŁY TEOLOGICZNO-HUMANISTYCZNEJ
im. MICHAŁA BYLINY-CZECHOWSKIEGO
W LATACH 1926-2016

 Kościół Adwentystów Dnia Siódmego dotarł na ziemie polskie w latach osiemdziesiątych XIX stulecia, w warunkach narodowo-politycznie niezwykle trudnych. Polska przez okres 123 lata jako państwo nie istniała. Lata 70-te i 80-te XIX wieku to okres szczególnie wzmożonej aktywności rusyfikacyjnej i germanizacyjnej zaborców, bezwzględnego tłumienia wszelkich przejawów polskości. Nie mogło być mowy o polskim szkolnictwie adwentystycznym. Działalność misyjna kościoła prowadzona była w oparciu o misjonarzy zagranicznych.

Pierwsi duchowni krajowi powoływani byli do służby na podstawie długiej i żmudnej pracy kolporterskiej względnie kształcili się poza granicami kraju. Należy tu wspomnieć najstarszą europejską uczelnie teologiczną, Seminarium Duchowne we Friedensau, na terenie Niemiec. Korzystać z niej mogli młodzi ludzie z zaboru niemieckiego i austro-węgierskiego. Warto także podkreślić, że we wspomnianym Seminarium wprowadzony był od 1902 roku specjalny wydział z wykładowym językiem rosyjskim. To też umożliwiło naukę dla studentów z terenu zaboru rosyjskiego. Zrozumiałą rzeczą jest, że o własnej rodzimej szkole teologicznej można było dopiero myśleć po odzyskaniu niepodległości dopiero, po roku 1918. Dało to realne możliwości utworzenia własnego ośrodka kształcenia, w którym mogły by kształcić się przyszłe kadry działaczy kościoła i duchownych.

W dniach 6-9 października 1921 roku w Bydgoszczy odbył się pierwszy ogólnokrajowy statutowy zjazd kościoła na którym m.in. podjęto decyzje o jak najszybszym utworzeniu polskiej szkoły. Mimo usilnych starań kościół nie uzyskał osobowości prawnej, działał na mocy dawnego dekretu cesarskiego jako „sekta tolerowana”. Instytucje kościelne w tym również szkoła występowały pod nazwami świeckimi.

Mimo wielkich potrzeb na zorganizowanie szkoły trzeba było poczekać do roku 1926 r. Jednakże w roku 1925 w siedzibie ówczesnej Unii Zborów zorganizowano 2 miesięczny kurs dla 13 kolporterów i ewangelistów. Kurs prowadził dr Wilhelm Landeen z Anglii. W sierpniu 1926 roku odbyła się konferencja nauczycieli we Friedensau i tam zaproponowano, aby Henry L. Rudy, Amerykanin, objął stanowisko dyrektora, mającej powstać teologicznej szkoły w Polsce. Ostatecznie decyzje podjęto podczas zjazdu Diecezji Wschodniej w Łucku. Tam odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Szkolnej, na której powołano: kadrę, schemat organizacyjny oraz budżet.

Szkołę otwarto w nowo zakupionym budynku Diecezji Wschodniej w Warszawie przy ul. Alei Róż 9 . Jako salę wykładową wykorzystano przebudowany garaż. Warunki były bardzo skromne. Jednakże 1 listopada 1926 roku nastąpiło uroczyste otwarcie szkoły z szesnastoma uczniami. Kierownictwo Kościoła zdawało sobie sprawę, że nie są to właściwe warunki do prowadzenia szkoły dlatego nadal poszukiwało odpowiedniego miejsca na ten cel.

OKRES KAMIENICY ŚLĄSKIEJ

 Wiosną 1927 roku zakupiono w Kamienicy Śląskiej (aktualnie Bielsko Biała) willę „Szymanek”. Jesienią tego samego roku przeniesiono tam szkołę, aby nie wzbudzało podejrzeń przyjęto dla niej nazwę Ognisko Młodzieży „Adwent”, wewnętrznie nazywano ją szkołą misyjną. W szkole w tym czasie uczyło się 35 uczniów. Na potrzeby diecezji wprowadzono również zaoczny system kształcenia. Wybudowano bursę i zaplecze gospodarcze. Na terenach przyległych uczniowie pracowali w ramach wychowania przez pracę. Z pól i ogrodów zbierano obfite plony, był to sposób na częściowe utrzymanie szkoły.

Dyrektorami w tym czasie byli: wspomniany H. L. Rudy (1926-1930), Wiliam Lay (1930-1933), Mieczysław Ostapowicz dwukrotnie mianowany w 1933 i 1939. Jan Schwital (1935-1937), Dwukrotnie naukę w szkole przerywano z powodu kryzysu ekonomicznego (1933-1935, 1937-1939). Planowano otworzyć szkołę w 1939 roku, jednakże napad hitlerowskich Niemiec oraz Związku Sowieckiego przekreśliło te plany. A inż. Mieczysław Ostapowicz jako oficer Wojska Polskiego skierowany został na wschód, gdzie dostał się do niewoli i podzielił los innych oficerów w Katyniu, zamordowany w 1940 r.

Szkołę w okresie międzywojennym ukończyło 80 absolwentów z czego 70 % zatrudniono w służbie kościelnej.

W okresie II wojny światowej kiedy działalność szkoły została przerwana, jej budynki stały się miejscem schronienia dla tułaczy wojennych. Po ustaniu działań wojennych i powstaniu Polski powojennej budynki seminaryjne przez okres 4 lat służyły jako sierociniec dla dzieci będącymi ofiarami wojny.

OKRES KRAKOWSKI (1947-1949)

Po ustaniu zawieruchy wojennej i odbudowie struktur kościelnych, nadrzędnym celem było reaktywowanie działalności Seminarium w celu odbudowania kadr kościelnych. Z uwagi na inne czasowe wykorzystanie siedziby szkoły w Kamienicy Śląskiej. Późną jesienią 1947 r. nastąpiła inauguracja szkoły w budynkach ówczesnych władz kościoła w Krakowie przy ulicy Lubelskiej 25. Po raz pierwszy posłużono się pełna nazwą Seminarium Duchowne Koscioła Adwentystów Dnia Siódmego. Na rektora powołano, delegowanego przez Kierownictwo Ogólnoświatowego kościoła (Generalną Konferencję) obywatela amerykańskiego, pochodzenia ukraińskiego, pastora Michała Kryckiego. Jego działalność nie trwała długo. Władze policyjne nakazały mu natychmiastowe opuszczenie kraju. Rektorem został wieloletni nauczyciel z okresu międzywojennego pastor Andrzej Maszczak. Nauczycielami obok pastora Gustawa Barona, byli studenci wyższych uczelni.

OKRES BIELSKO-BIALSKI (w latach 1949-1953)

Latem 1949 roku szkolę ponownie przeniesiono do Kamienicy Śląskiej (Bielsko Biała). W tym czasie mino wielu problemów: braku podręczników, nacisków polityczno-administracyjnych, szkoła wykonała dobrą pracę. Przygotowała 39 absolwentów. Po roku 1953 w związku z stalinowska walką z religią aresztowano Rektora Andrzeja Maszczaka, a Seminarium zamknięto na 5 lat.

W wyniku stopniowej liberalizacji systemu komunistycznego jesienią 1958 r. wznowiono działalność dydaktyczną. Pastor Andrzej Maszczak ponownie objął stanowisko Rektora. Naukę pobierało 42 uczniów w tym dla dwóch posiadających wykształcenie średnie, w toku indywidualnej nauki zostało absolwentami.

Absolwenci Seminarium Duchownego od tej pory uzyskali nie tylko wykształcenie teologiczne, ale również wykształcenie ogólnokształcące w systemie wieczorowym. W ten sposób szkoła przyczyniła się do uzyskania średniego wykształcenia co w systemie komunistycznym dla wyznawców kościoła z uwagi na 6 dniowy tydzień nauki było niezwykle trudne.

Lata 1958/1959 były ostatnim czasem w starym istniejącym od 1927 roku budynku seminaryjnym w Bielsko Białej. W następnym roku szkole przeniesiono do nowo zakupionego obiektu w Podkowie Leśnej.

OKRES PODKOWIAŃSKI (1959-do chwili obecnej)

 23 września 1959 roku rozpoczął się nowy rok szkoły teologicznej. W uroczystości otwarcia wziął udział przewodniczący generalnej konferencji pastor R .R. Figur oraz przedstawiciele kościelnych i lokalnych władz. I tym razem uczniowie równolegle uczęszczali do Wieczorowego Liceum dla Dorosłych w Pruszkowie im. Tomasza Zana. Seminarium było miejscem częstych wizyt gości z kraju i zagranicy. Kolejnymi dyrektorami byli: mgr Konstanty Bulli (1960-1966), pastor Erwin Lawaty (1966-1969), mgr Władysław Polok (1969-1976, 1976-1979), pastor Władysław Kosowski (1979-1988), mgr Julian Hatała (1988-1996), mgr Jan Pollok (1997-2000), dr Zdzisław Ples (2000-2003), dr Bernard Koziróg (2003-2011), dr Daniel Duda (2011-2012).


Z ważnych wydarzeń w tym okresie należy wymienić:

  • rok 1971 nadanie Seminarium imienia Michała Beliny-Czechowskiego
  • rok 1976 to 50-lecie działalności Seminarium i 100 lecie od śmierci Michała Beliny-Czechowskiego. W związku z tym odbyły się uroczystości jubileuszu ale także Sympozjum Naukowe poświęcone pamięci M. Beliny-Czechowskiego.
  • w roku 1986 ukończono budowę nowego budynku z aulą, salami dydaktycznymi, internatem i zapleczem socjalno-administracyjnym.
  • w roku 1988 przystąpiono do reorganizacji Seminarium Duchownego w kierunku utworzenia 3 letniego Wyżnego Seminarium Duchownego. Formalnie stało się to na podstawie porozumienia zawartego z 13 lutego 1995 roku pomiędzy Zarządem Kościoła oraz Ministerstwem Edukacji Narodowej. W wyniku uchwalenia 30 czerwca 1995 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o stosunku Państwa do Kościoła ADS w Rzeczypospolitej Polskiej, szkole przyznano nie tylko osobowość prawną, ale także prawo nadawania swoim absolwentom tytułu zawodowego licencjata teologii adwentystycznej równorzędnego z licencjatami nadawanymi przez wyższe szkoły państwowe.
  • W dniu 26 marca 1996 r. na wspólnym posiedzeniu Rady Seminaryjnej i Rady Kościoła podjęto niefortulną decyzję o zawieszeniu działalności dydaktycznej w systemie dziennym. W tym czasie prowadzono Policealną Szkolę Języka Angielskiego i Biznesu, Szkołę Języków Obcych z udziałem native spikerów
  • w roku 2000 za kadencji Rektora Zdzisława Plesa wznowiono dzienne studia teologiczne. Powołano nowe Instytuty: Instytut Turystyki Krajów Biblijnych, dyrektorem którego został mianowany dr Bernad Koziróg
  • 24 marca 2003 r Rada Kościoła podjęła uchwałę o zmianie nazwy Wyższego Seminarium Duchownego na Wyższą Szkołę Teologiczno-Humanistyczną im. Michała Byliny Czechowskiego. Również w tym roku powołany został Instytut Promocji Zdrowia, a obowiązki Dyrektora powierzono dr n.med. Annie Słoneckiej Polok.
Uczelnia jest jednostką akredytowaną, posiada akredytację nadana przez Komisję Akredytacyjną Szkolnictwa Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego.

WSTH współpracuje w Uniwersytetami i Wyższymi Uczelniami w kraju i zagranicą.

Organizuje konferencje i sympozja naukowe.

Prowadzi Wydawnictwo uczelniane Signa Temporis.